Lezingen in de Sint-Martinusparochie 2019 – 2020
Alle lezingen vinden plaats aan de Radesingel 4 en beginnen om 20.00 uur.
15 oktober 2019 – De heilige Edith Stein
door mgr. dr. E. de Jong
De heilige Edith Stein (Breslau 1904 – Auschwitz 1942), zei als Joods meisje van 16 het geloof van haar voorvaderen vaarwel en werd bewust atheïste. Na de middelbare school werd ze echter aangetrokken door de lijfspreuk van de filosoof Edmund Husserl: “Zu den Sachen selbst.” Vraag naar de dingen zelf; blijf niet bij de buitenkant staan. Bij hem ging ze studeren en schreef ze haar proefschrift over de empathie. Tegelijk leerde ze inderdaad ook zonder vooroordelen goed te kijken naar de dingen en mensen. Ten slotte was het lezen van de autobiografie van Theresia van Avila (1515-1581), een grote mystica, doorslaggevend. Toen ze het boek dichtgeslagen had, riep ze uit: “Dit is de waarheid!”. Ze trad in bij de Karmelietessen in Keulen. Door de Nazi’s bedreigd ging ze naar het buitenland en kwam zo in Echt (L) terecht. Daar werd ze in 1942 weggevoerd, als vergelding voor het veroordelen van de deportaties van de Joden door de bisschoppen van Nederland.
De heilige Paus Johannes Paulus II heeft haar heiligverklaard (1989) uitgeroepen tot medepatrones van Europa.
Everard de Jong, geboren in Eindhoven op 4 juli 1958, studeerde na de L.T.S. metaal en de M.T.S. electronica aan het seminarie Rolduc te Kerkrade en werd 28 mei 1983 priester gewijd.
Hij studeerde in Rome en Washington. Daarna werd hij docent filosofie aan diverse priesteropleidingen. Op 6 februari 1999 werd hij tot bisschop gewijd en is sindsdien hulpbisschop van Roermond. Onlangs verscheen van hem Wijsgerige ethiek (Parthenon, 2019)
12 november 2019 – Leven na de dood?
door pastoor drs. R.R.B.M. Wagenaar
Het einde van het kerkelijk jaar ziet de Kerk in het licht van het einde der tijden.
Wat moeten wij denken over een persoonlijk oordeel bij ons overlijden en het Laatste Oordeel?
Wat te denken over hemel, hel en vagevuur? Velen leven in het hier en nu als een absoluut gegeven: wat er daarna is lijkt ver weg of zelfs niet bestaand.
Toch spreekt Christus heel duidelijk over een oordeel. Hoe moeten we dat verstaan?
Pastoor R.R.B.M. Wagenaar (1944) werd in 1983 tot priester gewijd. Daarvoor studeerde hij kunstgeschiedenis.
Sinds eind 2000 pastoor van de St. Martinusparochie.
10 december 2019 – Steden van lezers. Boeken, lezers en devotie in de late Middeleeuwen.
door prof. dr. Sabrina Corbellini
De lezing zal ingaan op een veel besproken onderwerp in de bestudering van laatmiddeleeuwse geschiedenis (in het bijzonder de periode 1350-1520): de mogelijkheid voor “gewone mensen” toegang te krijgen tot religieuze teksten, in primis de Bijbel, maar ook devotionele en mystieke werken. Aan de hand van verschillende schriftelijke en visuele bronnen zal ik de toegankelijkheid van religieuze literatuur bespreken, maar ook stilstaan bij de vraag waar deze gewone mensen religieuze teksten konden vinden en hoe deze teksten werden gelezen.
Sabrina Corbellini is verbonden aan de afdeling Geschiedenis van de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds 2017 is zij hoogleraar “Geschiedenis van het lezen in premodern Europa” en geef leiding aan de onderzoeksgroep “Cities of Readers. Religious Literacies in the Long Fifteenth Century”.
14 Januari 2020 – Onderzoek naar mensen met de perceptie van een “Voltooid leven”
door dr. A. Sachs
Dr. Els van Wijngaarden (Universiteit voor Humanistiek Utrecht) en Dr. Alfred Sachs (Julius Centrum, UMC-Utrecht), hebben van VWS de opdracht gekregen om in 2019 onderzoek te doen naar mensen met een “voltooid leven” gevoel.
De discussie die nu actueel is betreft mensen die hun leven voltooid achten en om die reden hun leven willen beëindigen. Voltooid leven is een verzamelbegrip van verschillende situaties; er bestaat geen eenduidige definitie. Bij voltooid leven is het lijden en de uitzichtloosheid niet obligaat, maar indien aanwezig dan wordt dit lijden niet veroorzaakt door een ziekte. Toch hebben deze mensen een stervenswens en willen ze euthanasie of hulp bij zelfdoding om hun leven te beëindigen. De vraag vanuit de gemeenschap aan de overheid is om ook deze groep te voorzien in een niet-strafbare vorm van hulp bij zelfdoding.
Naast de vraagstelling van dit onderzoek, zullen met name begrippen als autonomie, zelfbeschikking en stapeling van ouderdomsklachten, conform de wet omschreven, worden gepresenteerd.
Het doel van de avond is de thematiek aangaande “voltooid leven” te verduidelijken om zich een goed beeld ervan te kunnen voorstellen.
Alfred Sachs (1949) studeerde geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Vanaf 1983 tot 2018 was hij huisarts in de stad Groningen. Na zijn promotie in1997 is hij werkzaam geweest als universitair docent-onderzoeker aan het Julius Centrum van het UMC-Utrecht en vanaf 2007-2018 als Associate professor. Momenteel werkt hij in opdracht van het ministerie van VWS aan een ZonMw studie over mensen met de perceptie van een “voltooid leven” en geeft hij onderwijs over o.a. medische ethiek aan het UMC-Utrecht.
4 februari 2020 – Schoonheid als weg naar God
door dr. A. Bodar
Volgens de even oude als nog altijd geldende leer en overtuiging van de Moederkerk is God één, waar, goed en schoon. Als de ene God in drie Personen (Vader, Zoon en Heilige Geest) is Hij de waarheid, de
goedheid en de schoonheid.
We leven in een periode dat waarheidsvinding als gegeven wordt betwist in de meningsvorm over relativisme (iedereen zijn eigen waarheid) en ook inzake goedheid (die veelal afhankelijk is van onderscheiden meningen omtrent leven en dood en dergelijke).
Schoonheid, ondanks de misvatting over de betwisting of de ene smaak beter is dan de andere (hetwelk natuurlijk zo is), is een wat minder zorgelijke eigenschap van God dan die over waarheid en goedheid dan
die over waarheid en goedheid.
De weg naar God dus als schoonheid is het thema van de lezing – de ontroering in het wisselen van blikken, de gewaarwording van de natuur, de geboorte van een kind, de verliefdheid tussen twee personen, de bewogenheid door muziek, het besef van eigen kleinheid tegenover een grootheid die ons te boven gaat.
En dan ook nog de aanraking door God — Hij, de persoonlijke God, Die voor ons niet te bevatten is omdat Hij te groot voor ons is.
Die ervaring van schoonheid geschiedt in de liturgie — de aanraking van hemel en aarde, bescheiden over en weer, in het christelijke ritueel dat in stylering gestalte geeft aan de viering van God als de opperste schoonheid.
De priester Antoine Bodar doceerde kunstgeschiedenis en filosofie van de kunst aan de universiteit van Leiden en was bijzonder hoogleraar ‘cultuur, christendom en media’ aan de universiteit van Tilburg.
Hij woont en schrijft in Rome en publiceert essays en boeken over deze onderwerpen met bijzondere belangstelling voor liturgie.
11 maart 2020 – Hoe denken over God in het licht van het lijden?
door mgr. dr. C.F.M. van den Hout
Het lijden maakt deel uit van het menselijk bestaan. Het is ook altijd een onderwerp geweest om over na te denken. Waarom is er lijden en waarom moet ik lijden? We kunnen er filosofisch over reflecteren, maar in het bijzonder stelt zich de vraag naar het lijden bij christenen. We geloven in een goede God. Hoe kan Hij het lijden toestaan of willen? Waarom is er het kwaad? Een definitief antwoord zullen we op deze vraag niet krijgen, zeker niet als het lijden ons persoonlijk raakt. We kunnen er wel over nadenken samen met gelovigen die het vóór ons hebben gedaan. Het boek Job helpt ons gedachten te formuleren over de betekenis van het lijden.
Mgr. dr. Ron van den Hout is bisschop van Groningen – Leeuwarden.
Hij studeerde Bijbelse Theologie aan de Pauselijke Universiteit Gregoriana in Rome en promoveerde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen op een proefschrift over het boek van de profeet Zacharia.
21 april 2020 – De sociale kwestie in de christelijke politiek
door mr. Pia Lokin – Sassen
Vanaf het midden van de 19e eeuw ontstond er door de opkomende industrialisering ook in Nederland een arbeidersklasse, die rechteloos was en in grote armoede leefde. In de toenmalige overheersende (liberale) staatsopvatting was er in beginsel geen plaats voor overheidsinterventie om voor deze groep beschermende maatregelen te treffen. Het zgn Kinderwetje uit 1874, een initiatiefwet van het uit Groningen afkomstige liberale Tweede Kamerlid Samuel van Houten was “één zwaluw die nog geen lente maakt”. De Sociaal Democratische Bond van Domela Nieuwenhuis ontwikkelde zich tot een anarchistische, buitenparlementaire beweging. De Sociaal Democratische Arbeiders Partij onder leiding van Troelstra hing de marxistische leer aan en preekte de klassenstrijd en de revolutie en was niet bereid om ‘burgerlijke’ regeringsverantwoordelijkheid nemen. Het zijn vooral christelijke kabinetten geweest die de basis hebben gelegd voor de sociale wetgeving aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw.
Mw mr. Pia Lokin-Sassen studeerde van 1964 tot 1971 rechten in Nijmegen. In juni 1974 begon zij als wetenschappelijk medewerkster I aan de rechtenfaculteit van de RUGroningen. Tot 2009 doceerde zij aldaar onder meer Parlementaire Geschiedenis en Mensenrechten.
Van 2011 tot 2015 en van oktober 2017 tot juni 2019 was zij lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal voor het CDA.
12 mei 2020 – Maria in het christelijke Oosten
door L.C.M. van Leijsen, theoloog
De figuur van Maria neemt een belangrijke plaats in in de verschillende tradities van het oosters christendom. Welke rol heeft zij? Op deze avond kijken we om een antwoord op deze vraag te vinden naar een icoon van de ‘Moeder Gods’, zoals ze in de meeste tradities wordt genoemd. We kijken tevens naar een Bijbeltekst die belangrijk is voor de persoon van Maria in het christelijk Oosten en naar een toepasselijke tekst over Maria uit een oosterse kerk. Met dit alles laten we zo als het ware de oosterse traditie zelf aan het woord over Maria.
Leo van Leijsen is theoloog. Hij is medewerker Oosterse Kerken bij de Katholieke Vereniging voor Oecumene, een landelijke instelling gevestigd in ’s-Hertogenbosch.